FLAŞLA ÇEKİM

FLAŞ İLE FOTOĞRAF ÇEKİMİ :

                35 mm.lik fotoğraf makinesine bir elektronik flaş takarak; yetersiz ışıkta da gün ışığındaki gibi kolaylıkla fotoğraf çekilebilir. Otomatik olmayan flaşları kullanırken, doğru diyafram açıklığı, kullanılan flaş kılavuz sayısı (kılavuz sayısı flaşın kullanma kılavuzunda yazılıdır) ya da flaşın üzerindeki çizelge yardımıyla saptanır. Otomatik ayarlı flaşlarda bulunan FOTOSEL, konudan yansıyan ışık miktarını ölçer ve flaşın ışığını doğru pozlandırma sağlayacak şekilde ayarlar.

                Flaşların çoğunda ışık rengi güneş ışığının rengine yakın olduğundan gün ışığı çekimleri için hazırlanmış olan filmler flaşla filtresiz olarak kullanılabilir.

                Elektronik flaşların sağladığı çok kısa süreli aydınlatma hareketi dondurma veya ani bir yüz ifadesini yakalamak için idealdir. Pozometremiz ışık koşullarının yetersizliğini gösterdiği zaman flaşla çekim yapabilirsiniz. Bu durumda konuya yaklaşmayı unutmayın. Yaklaşmazsanız çektiğiniz film açık, fotoğraf ise çok koyu çıkabilir.

Senkronizasyon :

                Flaşın senkronizasyonu ve flaşla birlikte kullanılacak obtüratör hızları, makinenizin obtüratör tipine (PERDELİ ya da YAPRAKLI OBTÜRATÖR) makinenizin flaş senkronizasyon düzenlerine (X, M veya FP) ve kullanılan flaş tipine (Elektronik ya da Ampullü flaş) bağlıdır.

                Fotoğraf makineleri değişik özelliklere sahip oldukları için flaş senkronizasyonu ve obtüratör hızları konusunda makinenizin kullanma kılavuzundan yararlanın. Odak düzlem (PERDE) obtüratörlü makine ve elektronik flaşla çok yüksek obtüratör hızlarıyla çekim yaparsanız, senkronizasyon doğru olmayacağından negatif karesinin bir bölümü pozlanmayacak ve fotoğraf da çıkmayacaktır. Perde obtüratörlü makinelerde senkronizasyon hızları makinenin tiplerine göre 1/125, 1/90, 1/60 saniye ya da daha düşük olabilir.

Flaşla Pozlandırma :

                Çekilecek fotoğrafın doğru pozlandırılması için gereken diyafram açıklığı, kullanılan elektronik flaşın gücüne, filme ve makinenin konudan uzaklığına bağlıdır.

                Flaş kılavuz sayı sisteminde, yukarıdaki değişkenler, değişik film ve flaş bileşimlerine göre, kolayca kullanılabilecek tek sayıya indirgenmiştir. Flaş kılavuz sayısını, (flaşınızın kullanma kılavuzunda bulabilirsiniz.) flaşla konu arasındaki uzaklığa bölünce kullanılacak diyafram açıklığı bulunur.

Kılavuz sayısı

                                               = Diyafram Açıklığı

Uzaklık (m)

                Flaşınız otomatik ayarlıysa kılavuz sayısına gerek kalmaz. Kullanılan filmin hızına göre diyafram açıklığı ayarlandıktan sonra belirli bir uzaklığa (örneğin 1-5 m) uygun pozlandırma için gerekli flaş süresi flaşın üzerindeki fotosel tarafından ayarlanır.

                Otomatik ayarlı elektronik flaşların üzerindeki çizelge size hangi diyafram açıklığını kullanacağınız ve kullandığınız filme uygun konu-makine uzaklığını gösteriri. Aynı uzaklıktan değişik fotoğraflar çekecekseniz diyafram açıklığını değiştirmeniz gerekmez.

                Konunun arka planının çok koyu ya da çok açık olduğu durumlarda FOTOSEL yanılabilir. Konu, ARKA PLAN KOYU ise çok açık, ARKA PLAN AÇIK ise çok koyu çıkacaktır. Fotoselin yanılgısını giderip doğru pozlandırma sağlamak için flaşı otomatikten elle ayarlanabilir konuma getirin ve diyaframı konu-flaş uzaklığına göre kendiniz ayarlayın.

Gölgelerin Flaşla Doldurulması :

                Gün ışığında yakındaki konuların çekiminde, parlak ışığın sert kontrastını azaltmak için, (örneğin, şapkalı bir insanın suratına düşen gölgeyi dengelemek) en çok kullanılan yöntemlerden biri flaş kullanmaktır. Bu teknik, özellikle öğlen vakti güneş ışınları dik gelirken ,insan yüzünde oluşan gölgeleri gidermek   için uygundur.

                Işığın şiddetiyle gözlerini kısmasını önlemek için konunuzun güneşten ayrı bir yöne bakmasını sağlayın. Sonra gölgeleri flaş kullanarak aydınlatın. Renkli film çekimlerinizde elektronik flaş kullanın. Fotoğraf makinenizin kullanma kılavuzunda flaş için önerilen obtüratör hızını seçin. Bu obtüratör hızıyla gün ışığında önden aydınlatılmış bir konu için uygun olan diyafram açıklığını kullanın.

                Güneşli havalarda yakın konularda çalışırken kontrastı azaltmak için başvurulacak bir başka yol, bir yansıtıcı kullanarak gölgede kalan yerleri ışıklandırmaktır. Büyük bir beyaz kağıt, buruşturulmuş aliminyum folyo ya da beyaz bir çarşaf yansıtıcı olarak kullanılabilir. Yansıtıcıyı, konunuza yakın ancak fotoğraf alanının dışında kalacak ve gölgelerdeki ışık şiddeti normal gün ışığından 1 diyafram kadar fark yapacak biçimde yerleştirin.

                Gölgeleri aydınlatmak için kum, beyaz binalar, kar gibi doğal yansıtıcılardan yararlanmaya çalışın.

                Güneşi konunuzun arkasına alarak saç ve omuzlarda aydınlık bölgeler oluşturulmasını ve böylece konunun fondan ayrılmasını sağlayabilir, sonra gölgeleri flaşla doldurabilirsiniz.

Endirek Flaş :

                Aydınlatmada esas, flaş ışınlarını doğrudan doğruya konu üzerine değil, duvarlara ve tavana  yönelterek yansıyacak ışınların yardımıyla konu aydınlatmasını sağlamaktır.

                Bu şekilde aydınlatma ile gün ışığı aydınlatması etkisi elde edilebilir. Hatta flaş ışınlarının tamamını duvarlara veya tavana yöneltmeyip bir kısmını konu üzerine düşmesi sağlandığında daha çekici fotoğraflar çekilebilir.

                Bu şekilde fotoğraf çekiminde poz değerlerinin bulunmasında flaş duvar ya da flaş tavan mesafesinin değişimi, odanın büyüklüğü veya küçüklüğü, tavan veya duvarların renk tonu poz değerine etki eden etmenlerdir. Bu şekilde fotoğraf çekiminde fotoğraf çekenin durumu yorumlaması ve poz değerlerinde gerekli düzeltmeleri yapması gerekir.

                Renkli fotoğraf çalışmalarında hangi tip olursa olsun yapay ışıkla aydınlatmada dikkat edilecek en önemli nokta değişik ışık kaynaklarının bir arada kullanılmamasıdır. Gün ışığı ile elektronik flaş bir arada kullanılabilir. Elektronik flaş yapay ışık tipi filmle kullanılacak olursa objektifin önüne turuncu renk (85 A nolu )filtrenin takılması gerekir.

                                                                                                                                   

AKILLICA IŞIKLANDIRMAK

Ek flaşı, değişik şekillerde makineye bağlayabilirsiniz. En kolay yöntem flaşı, flaş ayağına takmaktır (örn.: FinePix S7000 veya FinePix S20 PRO). Çekim seçenekleri listesinde “External Flash – On (harici flaş – açık)” açtığınızda sadece ek flaş devreye girer, dahili flaş kapalıdır.  

Ek flaşları, bağımlı (slave) flaş yöntemi ile, bütün FinePix makinelerde kullanmak mümkündür. Bu yöntemde flaş fiziksel temas ile değil, dahili flaş tarafından patlatılır. Makine gövdesindeki flaş patladığı anda, ışığa duyarlı bir hücre (fotosel) ile donanmış olan ek flaş, devreye girmesi için ötelenir. Böylece ek flaşı istediğimiz yerde ve pozisyonda, makine gövdesine bağımlı olmadan kullanabiliriz. Birisinin eline tutuşturabilir, kulisin aydınlanması için bir sehpanın üstüne koyabilir veya tavana bile asabiliriz.

 Diğer bir seçenek olarak, bir flaş kızağı kullanabiliriz. Uzun kızak sayesinde fotoğrafçı, aydınlatma çapını arttırır ve çekim sahnesinin ışıklandırılması hakkında yaratıcılığını konuşturabilir. Burada da flaş, normalde, ışığa duyarlı hücre vasıtası ile patlatılır. Bu tür kullanımda (kırmızı göz önleyici) ön-flaşın devreye alınmaması gerekir, çünkü ön flaş patladığında, ek flaş da patlar ve esas çekim için hazır olmaz.

Bu sâyede flaşı, bağımsızca yönlendirebiliriz; yani dahili flaş devre dışı bırakılır ve zorunlu öne yönlendirme ortadan kalkar. 

Hangi diyafram değeri doğrudur?

Otomatik işlev olmadığında, beyin ve el gücü devreye girerler. Rehber sayı vasıtası ile, konunun uzaklığını da hesaba katarak, doğru diyafram değerini hesaplayabiliriz. Bu “rehber sayı” değeri flaşın, ISO 100 duyarlılıkta bir film kullanıldığında, ne kadar ışık verdiğinin başarım göstergesidir. Yani rehber sayı ne kadar yüksek olursa, flaş menzili o kadar artar.

Diyafram değeri = Rehber sayısı : Mesafe

Konu ne kadar uzakta olursa, diyaframın o kadar açık olması gerekir.

Örn.: Rehber sayısı 34 olan bir flaşımız var ve konumuz 10m ilerde. Doğru diyafram değerimizin 3,4 olması gerekir.

Ancak flaşların çoğunun arkasında hazırlanmış diyafram cetvelleri vardır ve bizi sürekli hesap yapmaktan kurtarırlar. 

Eşzaman (senkron) ile doğru zamanlama

Başarılı flaş kullanımının sihirli kelimesi “eşzaman”dır. Bu süre içinde, flaş patladığında perdenin tamamen açılması gereklidir. Bunun mümkün olduğu en kısa süreyi, eşzaman (senkron) olarak adlandırıyoruz. Geleneksel işleyen akrabalarının aksine dijital makineler, çok hızlı enstantaneleri de eşzaman olarak kullanabilirler. Bu konuda sorunlar olması, obdüratörlerin yapısı ile ilişkilidir.

Normal bir SLR makineden söz edersek bunların perde obdüratörleri vardır; örneğin FinePix S1 ve S2 PRO. Bu obdüratör türü iki perdeye sahiptir. Deklanşöre basıldığında ilk perde açılır ve ışık girer, süre (enstantane) dolduğunda ikinci perde kapanır ve ışığın geçmesini engeller. Flaşın ışık vermesi, perdenin açık olduğu süre tamamlanmadan, biterse (eşzaman uyumsuzluğu) fotoğrafta dengesiz pozlandırmadan kaynaklanan şeritler oluşur. Enstantane (perdenin açıklık süresi) için bir alt sınır vardır. Normal bir makinede CCD, belirli bir süre sonra kapatılır; yani en kötü durumda flaş ışığı geç kalmış olur.

Geniş mekânlarda flaş kullanımı

Bazen, bütün konular objektife aynı mesafede olmazlar; bu durumda yukarda belirttiğimiz hesaplama yöntemi doğru netice vermez. Düğün fotoğrafı için pozlandırmayı önde duran geline göre mi, ortada bulunan kayınvalideye göre mi yoksa masanın diğer ucunda oturan misafirlere göre mi ayarlamak gerekir?

Çözüm: Eşzaman uzatılarak, mevcut ışığı da kullanmak gerekir. Ön plan flaş ile aydınlatılırken arka planda var olan gün ışığı veya suni ışığın aydınlığı da, çekime dahil edilir. Normal hesaplanan enstantane süresinde bu ışık kaynakları ciddiye alınmaz, uzatılmış bir enstantane süresinde ise, hiç değilse kısmi olarak dahil edilir.

Birbiri ile dengelememiz gereken iki faktör var: Özgün diyafram ve enstantane değerleri ile gün ışığı ve flaş ışığı.

Fotoğrafımızı flaşsız çekseydik, büyük bir diyafram açıklığına ve uzun bir enstantaneye ihtiyacımız olurdu; çünkü ortamdaki doğal ışığı yansıtmak isterdik. Gerçekçi değerler olarak 2,8 diyafram ve ½  saniye enstantane kullanırdık; ancak  fotoğrafımız kesinlikle sallanmış olurdu. Doğru ayarlanmış bir otomatik flaş ile 5,6 diyafram ve 1/250 saniye enstantane değerlerinde çekim yapabiliriz; ancak mevcut ışık kaynaklarından hiçbir şekilde faydalanmamış olurduk.

Yapacağımız işlem şöyle: yukarda söz ettiğimiz enstantaneyi kullanıp filme, artık-ışığı yakalayabilmesi için, daha fazla zaman tanımak gerekir. Yani 5,6 diyafram ve 1/15 enstantane, gerçekçi değerler olabilir. Üstünde flaş patlayan gelin aydınlık ve keskin olur ve en uzakta oturan misafirler ise, o kadar karanlık görünmezler yani genel olarak aşırı ışık farkları, yumuşatılmış olur.