PORTRE ÇEKİMİ

Vesikalık fotoğraf olarak da tanımlayabi­leceğimiz portre çekimleri genel olarak sa­dece insan yüzünü kapsar. Her ne kadar doğru bir portre çekimi ciddi bir uzmanlık alanı gerektirse de bu bölümde size sadece iyi bir sonuç almak için nelere dikkat etme­niz gerektiğini göstereceğiz.

Portre çekiminde pozlama üst taraftan başın tamamını içine alacak şekilde başlar ve alt taraftaysa omuz hizasında biter. Fo­toğrafı çekilecek kişinin arkasında bir fonun olmasına dikkat edilir. Böylece portre bu­lunduğu ortamdan rahatça kopabilir. Eğer ikanınız varsa, arka tarafta bulunan fonu Ayrıca ışıklandırabilirsiniz. Bu ek ışıklandır­ma ortalama bir alan derinliğinde portre fo­toğrafının daha canlı görünmesini sağlar.

Ayrıca enstantane değeri olarak 1/100 gibi bir değer seçilmelidir. Zira göz kırpma ya da modelin başını oynatması gibi durum­lardan kaynaklanan fluluk bu ayarla ortadan kalkabilir.

Diyafram ayarınınsa ortada bir değer ol­ması tercih sebebidir. Eğer 2-3 metreden çekim yapıyorsanız diyafram ayarını 5.6'ya yakın tutun. Çünkü bu değerin üstünde çekim yaptığınızda arka fon net çıkar ve portrenin "fark edilirliği" kaybolur. Bu de­ğerin altındaki çekimlerdeyse özellikle hafif perspektif kullanıyorsanız, portrenin yüz ta­rafı net çıkarken, başın arkasındaki at kuy­ruğu gibi uzantılar alan derinliği sınırından çıkarak bulanıklaşabilir ve fotoğrafınız bu nedenle görmek istediğiniz çarpıcılığını kaybedebilir.

Güneşin altında bile flaş kullanın

Portre çekiminde son olarak ışıklandırmadan bahsedeceğiz. Eğer kendi ışık kay­naklarınız yoksa bu durumda çekim yapaca­ğınız portreye doğal ışıklar gelecek şekilde bir pozlama yapmalısınız. Örneğin güneşi arkanıza almalı ve portrenizin yüzüne gölge düşmemesini sağlamalısınız. Ya da portreni­zi tamamen gölgeyle kapatmalısınız.

Yarısı güneşte kalmış bir portre çekimi makinenizin kendi kendine yanlış ışık ayarı yapmasına ve dolayısıyla gölgede kalan ye­rin çok koyu ya da güneşte kalan yerin çok aydınlık bir şekilde fotoğraflanmasına ne­den olabilir.

Aşağıdaki örnek çekimlerimizde farklı exposure, diyafram ve ışık ayarlarındaki so­nuçları toplu olarak görmektesiniz. Tüm çe­kimler modelimize 1 metre mesafeden ve hiç zoom kullanılmadan aynı makineyle yapıldı.

Portreler, fotoğrafçılıktaki en heyecan veren çekimler arasında yer alır. Bir insanın en güzel yönle­ri ortaya çıkaracak şekilde fotoğraf çek­mek, bol bol alıştırma yapmanız gerekti­ren bir işlemdir. Bu yüzden, fotoğrafını çekeceğiniz kişinin güldüğü veya ciddi durduğu anlardaki mimiklerini daha ön­ceden, mesela bir sohbet esnasında dik­katle incelemeniz, işinizi oldukça kolay­laştıracaktır. Tabii ki her insan emsalsiz olduğu için, portre çekimlerinin de kesin bir formülü yoktur. Ancak her insana uy­gun bir ışık durumu ise mevcuttur.

Mevcut ışığı kullanmak: Etkileyici çekimler

Eğer yaşam dolu ve doğal bir insanın portre çekimini gerçekleştirmek istiyorsa­nız, her zaman komplike olmayan ve göl­ge oluşturmayan ışık kullanmanız tavsiye edilir. "Available Light" (mevcut ışık) komplike olmayan portre çekimleri için gayet uygundur. Şayet resmini çekeceğiniz kişi yerinde duramayan türden biriyse ve yüzündeki sevimli ifadeyi ön plana çıkar­mak istiyorsanız, onu gün ışığında ve gökyüzünde hafif bir bulut tabakası mev­cutken fotoğraflamanız yerinde olur. Bu şekilde güçlü gölgeleri ve sert kontrastları da engellemiş olursunuz. Böyle bir günde çekim yaparsanız, modelinizin hareket et­mesinden doğan pozisyon değişikliklerin­de ışığa dikkat etmeniz gerekmeyecektir.

Peş peşe çekimler yapın ve sadece mo­delinize konsantre olun. Dijital fotoğraf makinenizde "Portre" modunu seçtiğiniz­de şu önemli ayarlar aktif hale gelecektir: Diyafram açılır ve pozlama süresi müm­kün olduğunca kısa tutulur. Bu arada oto­matik hassasiyet ayarlarına da dikkat et­meniz gerekir. Eğer aydınlatma otomatiği yeterince ışık alamazsa, ASA ayarı üzerin­den CCD hassasiyetini yükseltir. Bunun yan etkisi ise ten renklerinde olumsuzluk yaratan renk bozulmalarının oluşmasıdır. Birçok dijital fotoğraf makinesi ise çözü­nürlüğü kendi azaltır.

Modelinizi dış mekan çekimlerinde bir eve veya bir çalılığa çok fazla bitiştirme­yin: Aksi taktirde arka plan gereksiz yere keskin belirecektir. Böylece modelinizin sırtından dalların çıkmasını da engelleye­bileceksiniz. Fakat tüm bunlardan daha önemlisi zum özelliğini kullanarak çekim alanını sınırlamanız. Uzun odak mesafe­sinden dolayı alan derinliği azalacağından, arka planın keskinliği yok olacak ve rahatsız ediciliğini kaybedecektir.

İç mekan çekimlerinde de "Available Light" ile çalışmanız ya da çekeceğiniz ki­şiyi en azından yeterince ışıkla vurgula­manız gerekir. Eğer resmini çekeceğiniz kişi ciddi bir görünüme sahipse, pencere­den giren yumuşak bir ışık fotoğrafın et­kileyiciliğini korumakta yeterli olacaktır. Mekanın arka planı karanlıkta yok olur ve yön değiştirmez. Böylece tek yönden ışık gören bir yüzün ifadesini oldukça kuvvet­lendirebilirsiniz. Vücudu arka plandan ayırmak ya da karanlıkta kaybolmasını engellemek içinse, yansıtma görevi göre­cek beyaz bir kağıtla sağlayacağınız aydın­latma kafi gelecektir. Her zaman göğüs kafesi hizasından kafaya kadar her şeyin görünmesi gerekmiyor. Göz, burun ve ağ­zı belirginleştiren bir resim dilimi yakala­manız, çektiğiniz fotoğrafa sanatsal bir hava katacaktır. Eğer resimdeki kişiyi da­ha fazla ön plana çıkarmak istiyorsanız, modelinizle bağlantısı olan bir mekan seçmeniz yerinde olacaktır.

Bilgisayarınızla siyah beyaz resimler oluşturmak

Renkli fotoğrafları siyah beyaz fotoğrafla­ra dönüştürme işlemini en iyi şekilde yap­mak için, bilgisayarınızdaki bir resim dü­zenleyici yazılımdan faydalanmalısınız. Bunu yapmanız, resimleri siyah beyaz çekmekten daha mantıklı olacaktır. Çün­kü öbür türlü hem resim kapsamını da­raltmış olursunuz, hem de resmi tekrar renklendirme  imkanını    kaybedersiniz

MANZARA ÇEKİMİ KONTROL LİSTESİ

1. Modelinizi nelerin sempatik veya ilginç yaptığını keşfedin.

2. Pratik kural: Sevimli insanları doğal ortamda, düşünceli insanları iç mekanlarda fotoğraflayım.

3. Eğer mümkünse çekimleri mevcut ışık altında yapmaya çalışın. Böylece görüntünün ahengini . muhafaza edebilirsiniz.

4. Fotoğraf makinenizin portre seçeneğini ve otomatik hassasiyet ayarını kapatarak, resminizde renk bozulmalarını önleyebilirsiniz.

5. Belli bir karakteri yansıtan yüzleri fotoğraflarken, resim kesiti ile oynayarak sonuca biraz heyecan katabilirsiniz.

Siyah beyaz çekimler için makinenizin ayarını kullanmayın. Aksi takdirde iyi bir sonuç elde edemeyeceğiniz gibi, sonradan ihtiyacınız olabilecek resim bilgilerini de kaybedersiniz.

FLAŞ KULLANIMI

ilave ışık kullanımının gerektiği durum­lar için, mesela vesikalık resimlerin çe­kimlerinde , bazı fotoğraf makinelerin­de flaş kızağı veya X-senkron kablo bağlantısı bulunuyor. Böyle bir imkanı­nız mevcut değilse, foto hücreleri vası­tasıyla dahili flaşla beraber tepki veren yardımcı   flaşlar   da   kullanabilirsiniz.

1. Eğer klasik bir stüdyo portre fotoğrafı çekecekseniz, en az iki ya da üç tane ışık kaynağına ihtiyacınız var:

2. Yandan hafif bir şekilde gelen temel bir aydınlatma.

3. Diğer yönden gelen bir aydınlatma. Bu nötr olan ve yansıma yapan bir yüzey de olabilir.

4. Arka plan aydınlatması.

İsterseniz portreyi arka plandan ayırmak için, ters yönden gelen bir ışık da kullanabilirsiniz.

Lensinizi hafif bir Tele'ye yerleştirin. Böylece arka plan olarak gereken alanı daraltıp, derinlik keskinliğini azaltabi­lirsiniz. Modelinizi biraz yukarıdan fotoğraflayım. Bu şekilde gözler daha açık görünür ve modelinizin gerdanlı çık­masını engelleyebilirsiniz. Bu çekim şekli ise sadece vesikalık resimlerin çe­kimlerinde gerekiyor: Resmi kafanın tam dibinden ve göğüs hizasının he­men üstünden kesmelisiniz.

İyi portreler; pahalı ışıklandırma donanımlarına, kullanışsız objektiflere ya da karmaşık pozlandırma tekniklerine gerek duymaz. Gerçekten ihtiyacınız olan, orta boy bir tele veya zoom objektif ve de birkaç yol gösterici...

1.Uygun Objektifi Seçin

Portre çekimi için en uygun objektif hangisidir? Zoom veya tek odak uzaklıklı orta boy bir tele objektif. 35 mm objektiflerin odak uzaklığı 85 mm ve 135 mm arasıdır. Daha geniş odak uzaklıkları (50 mm ve aşağısı), yüz hatlarını abartılı gösterebilirler. Sonuç? Burun olduğundan daha büyük görünür.

Daha uzun objektiflerle, 85 mm’den 135 mm’ye (genelde portre objektifi olarak tercih edilir.) perspektif sıkıştırılmıştır, böylece bütün yüz hatları doğru orantılı gözükür. Daha uzun odak uzaklıkları (200 mm ve üstü) yüzü yassılaştırır.Orta boy tele objektifler : Başarı! Geniş açı objektifle çekilmiş portreler,35 mm gibi,dar alanı genişletirler(üst), ve bazı yüz hatlarını olduğundan daha uzun gösterirler. Odak uzaklığı daha uzun olan, orta boy tele objektifler (105 mm, sağ) perspektifi (ve yüzü) sıkılaştırır, ve daha doğal görünmelerini sağlar.

2. Yaklaşın 

Portre fotografçılarını yıldıran diğer bir engel ise yeterince yaklaşmamalarıdır. Eğer fotografladığınız kişi çerçevenizde, yüzü ve ifadeleri anlaşılmayacak kadar küçük kalıyorsa problem vardır. Çözüm? Objeye yaklaşın. Yürüyerek yaklaşabilirsiniz ya da mesafe varsa uzun odaklı objektif kullanabilirsiniz.

Yakınlık güzeldir. Ünlü savaş fotografçısı Robert Capa’yı özetlersek; fotografınız yeterince iyi değilse, yeterince yakın değilsinizdir. Portreler için de bu kesinlikle doğrudur. 4-5 metre uzaktan çekilmiş bir fotograf (solda) ne portre ne de genel görünümdür.



Konuya yaklaşırsanız (sağda),  fotografın portre olduğundan şüpheniz kalmaz, hem de başarılı bir portre elde etmiş olursunuz. Sağdaki fotograf bir başka önemli portre hatasına daha örnektir: ortalanmış yüz. Portrelerinizi kişinin kafasını çerçevenin yarsının üstünde kalacak şekilde çekmeye çalışın. 

3. Basit kıyafetler seçin

Karışık desenli veya renkli giysiler, ilginizi konudan uzaklaştırmaktan başka bir şey yapmaz. Düz desenli ve sade renkli şeyler giyin. Eğer kıyafet seçiminde çaresiz kaldıysanız, giysinin fotograftaki etkisini azaltmaya çalışın. Süslü ve dar kıyafetlerden sakının, ya da ışığı kıyafeti gölgede bırakacak şekilde ayarlayın, böylece kişinin yüzü ön plana çıkacaktır.

Karmaşık giysiler dikkatinizi dağıtır. Parlak basit kıyafetler portrenize canlılık katar. Renklere gelince, genellikle basit şeyler tercih edin. Konunuzun doğal rengini tamamlayan giysiler seçin. Eğer mümkünse fotografını çekeceğiniz kişiden kendisine en çok yakışan rengi giymesini isteyin. Genelde herkes kendisine en çok yakışan rengi bilir. Mavi veya ela gözlüler, gözlerini ön plana çıkaracak kıyafetleri tercih ederlerse daha etkili olur.

4. Açık diyafram kullanın

Sakınılacak bir şey varsa o da kapalı diyafram kullanmaktır. f/11 – f/32 aralığı açık havalarda manzara fotografı çekmek için uygun olabilir; fakat portreler için bir problemdir. Kapalı diyaframla çekilen fotograflarda arka fon net ve belirgindir, bu da ön plandaki konuya olan ilgiyi azaltır. Geniş diyaframlar: f/1.8’den f/4’e kadar, arka fonu flulaştırır, etkisini azaltır, böylelikle kişi odağın merkezi olmuş olur. 2 modeliniz varsa ve biri kameraya diğerinden daha uzaksa, o kişi fotografta bulanık çıkabilir. Çözüm olarak fonu netlikten çıkarın ya da modelleriniz kameraya eşit uzaklıkta olsun. 

Fonu değil konunuzu gösterin!

Duncan Ball’un soldaki portresinde (diyafram f/16), arka plan neresi olduğunu anlayacağımız kadar net ve keskindir. F/2.8 ile çekilmiş sağdaki portrede fon çok fazla fark edilmiyor. Dikkatler fotografçının olmasını istediği yerde, konusunda, toplanmış. Peki flu fon her zaman zorunlu mudur? Hayır, çevresel (enviromental) portre isteyebilirsiniz. Bunun için fonu da net tutmak isteyeceksinizdir. Karakterle ve konunuzla ilişkili bir fon seçerseniz daha başarılı olacaktır.

5. Dikey Kompozisyonlar Deneyin

Amatör portre fotografçılarının çok sık yaptığı hatalardan biri de portrelerini yatay çekme yatkınlıklarıdır. Bu, grup portresi çekerken işe yarayabilir ama tek bir bireyle çalışıyorsanız makinenizi dik tutmayı deneyin. Dik çerçeveleme özellikle solo çalışmalarda başarılıdır, çünkü insan kafasının ve gövdesinin de kuzey/güney yönlü duruşuna uygunluk gösterir. Dikey çalışmalar ayrıca çiftleri fotograflarken de kullanılır, özellikle sarılmışlarken. Bu romantik öneri çifti, gruptan çok bir bütün halinde göstereceğinden daha başarılı olur.

Yataydan kaçının: İnsan vücudu boyun, bel gibi ince bölgeleriyle daha estetik ve doğal gözükür. Fotografını çektiğiniz tek bir kişiyse,dikey çerçevelemeler size bu bölgeleri daha belirgin kılmanızı sağlar. Fotografınız dengeli, kompozisyonunuz başarılı olur.

6. Sert ışıktan kaçının

Portrelerinizi sabote etmenin en kolay yolu,kafanın üstünden gelen direk güneş ışığıdır. Göz çukurlarında, burnun etrafında ve çenenin altında gölgeler yaratacaktır. Profesyonel portreciler ‘yumuşak gölge’yi önerirler, örneğin: güneşli bir günde bir ağacın altında yüzü çevreleyen ışık, gölgeleri doldurur ve uygun bir ışık oluşturur.

Eğer öğle vakti bir portre çekiyorsanız , konunuzun sırtını güneşe vererek kendiniz kolaylıkla bir yumuşak gölge yaratabilirsiniz. Teknik olarak ters ışık da denir. Ters ışık makinenizin ölçüm sistemini yanıltabilir.

Dik değil yumuşak ışık: Doğrudan güneş almış portreyi düzeltmek için Duncan Ball öğle güneşinin etkisini,yarı şeffaf bir şemsiye kullanarak yumuşatmıştır. Konunuzu arkadan aydınlatmak da keskin, sert ışığın olumsuz etkisini azaltacaktır, ama konunuzun her yerinde ışık olması, makinenizin pozometresini şaşırtacak ve az pozlama yapmasına yol açacaktır. Bundan kaçınmak için yaklaşın ve modelinizin yüzüne uygun değerleri seçin. Ya da makinenizde varsa, direk modelin yüzünü baz almak için spotm etre kullanın.