CODEC LER HAKKINDA HERŞEY

Codec’ler Hakkında Her şey!

Video sıkıştırma teknolojisi üzerine

çalışan güçlü firmalar, kendi dosya

biçimlerini kabul ettirmek için çalıştıklarından,

video dosya biçimlerinin standartlaşması

da pek mümkün olmuyor ve

olacak gibi de gözükmüyor. Ayrıca Microsoft,

RealMedia, Apple gibi bu firmalar,

kendi sıkıştırma kodlarının yeni sürümlerini

de piyasaya sürdükçe, fare ile tıkladığınız

herhangi bir dosyayı, ek bir codec kurmadan,

standart yazılımlarla izleme şansınız

da giderek azalıyor. 

Dolayısıyla bir film

seyretmek için, karşınıza gelecek hataları

çözmek ve hangi video için hangi codec’i

kurmanız gerektiğini bilmek zorundasınız!

Bu nedenle, bu yazıyı mutlaka okuyun...

30 saniyelik bir video kaydı için bile

tek bir CD yeterli olmaz

Video ya da kamera gibi herhangi bir ortamdan

bilgisayarınıza aktarılacak olan sıkıştırılmamış

NTSC formatındaki bir video’nun

her bir saniyesi, sabitdiskinizde 27

MB’lık bir alan kaplayacaktır. Çok kısa bir

filmin dahi diskte kaplayacağı alanı hesap

lamaya yeltendiğimizde, video sıkıştırma

işleminin gerekliliği de anlamış oluruz. Tabii

ki sıkıştırılmış videonun oynatılması

için de, tam tersi bir işlemle gerçek zamanlı

olarak açılması gerekir. Bu video sıkıştırma/

açma işleminiyse, codec (COmpressors/

DECompressors) adı verilen yazılımlar

yaparlar. Codec’ler videoları internet ve

yerel ağ üzerinde ya da başka bir şekilde

daha hızlı ve kolay bir şekilde dağıtmak

için kullanılan sıkıştırma metotlarıdır.

Codec’ler, videolarda birbirini takip

eden kareleri inceleyerek, her karenin bir

öncekinden farkını bulur ve sadece bunu

tutarlar. Diğer bir yöntem ise, videonun

genelleştirilip gereksiz kısımların atılmasıdır.

Günümüz codec’leri bu iki yöntemi de

kullanırlar. Sıkıştırma işlemi, bu yoğun hesaplamalardan

dolayı uzun zaman alır.Ancak

izlemek için gerçekleştirilen açma işlemi

ise, ortalama bir bilgisayarda bile, akıcı

bir şekilde izlenebilecek şekilde gerçek zamanlı

olarak yapılabilir.

Birçok codec, sıkıştırma sırasında kayıplara

yol açan bir algoritma kullanır. Bu

da orijinal dosyadan bir şeyler eksildiği anlamına

gelir ve gerçekleştirilen her sıkıştırma

ile de görüntü kalitesi giderek düşer.

Videonuz için en doğru sıkıştırma

biçimine karar vermelisiniz!

Videonuzu sıkıştırmak için bir codec seçerken,

kaynak dosyanın içeriğine de dikkat

etmelisiniz. Örneğin kare farklarının

tutulduğu sıkıştırma biçiminde, çok fazla

hareket içermeyen bir video dosyası, çok

hızlı değişen sahnelere sahip bir dosyadan

daha çok sıkışacaktır. Çok fazla detaya sahip

olmayan animasyon ve çizgi film gibi

videolar içinse, ikinci yöntem olan genelleştirme

algoritması kullanan bir codec seçilebilir.

Yazılım dünyasında bunun için çok

farklı codec’ler kullanılır. Bunların çoğu

QuickTime ve Windows Media Player gibi

player’lar içinde standart olarak bulunur.

Profesyonel amaçlı kullanılan codec’leri de

dikkate aldığımızda, liste giderek uzayacaktır.

Bu yüzden yazıda sadece bilgisayar

ve internet üzerinde kullanılan video co-

dec’ler üzerinde duracağız. Genel olarak

bakıldığındaysa, en hızlı şekilde sıkıştırma

yapacak, az yer kaplayacak ve kaliteden de

ödün vermeyecek bir biçimin seçilmesi gerekir.

Bunun için uzun bir süre VideoCD’lerde

kullanılan MPEG formatı, ideal olarak

geçerli olsa da, artık yenileştirilmiş ve güçlendirilmiş

bir AVI formatı olan DivX,

onun tahtına kuruldu. Dolayısıyla DivX

kullanılabilecek en iyi codec olarak seçilebilir.

DivX ile bir DVD filmin 700MB’lık

bir CD’ye neredeyse yakın bir görüntü ve

ses kalitesinde sıkıştırılması mümkün.

Bilgisayarınızda standart olarak

bulunan video codec’ler

Biraz önce de bahsettiğimiz gibi, işletim

sisteminde belirli, genel video dosyalarının

standart olarak izlenebilmesi için en çok

kullanılan codec’ler sistem içinde yer alır.

Ayrıca sonradan kurduğunuz bazı dosya

oynatıcıları da bunlar arasına yenilerini

ekleyebilir. Sisteminizde hangi codec’lerin

kurulu olduğunu ise Denetim Masası’ndan

izleyebilirsiniz.

Bunun için önce Başlat/Ayarlar/Denetim

Masası/Çoklu Ortam seçeneğine ulaşın

ve çalıştırın. Açılacak olan pencerede en

son kart olan Aygıtlar’ı seçin. Buradaki listede

Video Sıkıştırma Codec’leri başlığı altında

sisteminizdeki tüm yüklü codec’leri

bulabilirsiniz. Bunun hemen altında yer

alan Ses Sıkıştıma Codec’leri ise, adı üstünde,

ses codec’lerini listeleyecektir.

Burada bulunan tüm codec’ler, işletim

sistemi ile birlikte default olarak gelen en

popüler player’lardan biri olan Windows

Media Player tarafından kullanılır. Zaten

harici olarak yüklenecek codec’leri kullan-

mak için de bu programı kullanmak gerekir.

Windows Media Player’ın açamayacağı

2 dosya biçimi olan Quicktime ve RealMedia

dosyaları içinse, firmaların kendi özel

çalıcıları bulunmaktadır. Bunlar ve diğer

bazı özel internet dosya tipleri için gerekli

çalıcılarla ilgili bilgiyi s118’de Alternatif

Video Player’lar kutusunda bulabilirsiniz.

Tüm gerekli video codec’ler ve

onların anlaşılmaz kod adları

Eğer sisteminizde çalıştırmaya çalıştığınız

videoyu çalabilecek bir codec yüklü değilse

ya da dosya biçimi Windows Media Player

tarafından hiç tanınmıyorsa, program size

bir hata kodu verecektir. Bu hata koduna

bakarak, sorunun nedenden kaynaklandığını

anlamak için, hata mesajları kutusuna

başvurabilirsiniz. Eğer sorun dosya biçimi

ile ilgiliyse, alternatif bir çalıcı kullanmayı

deneyebilirsiniz.

Ancak eğer sorun, codec eksikliğinden

kaynaklanıyorsa, bu durumda hatanın

içinde belirtilen eksik codec’in kodu ile yazının

devamındaki listeden gerekli codec’i

sisteminize kurabilirsiniz. Hata mesajı

içinde codec kodu yer almıyorsa ya da dosya

hata vermemesine rağmen pencere içinde

görüntü yoksa, codec’in ne olduğunu

öğrenmek için dosya üzerine sağ tuş ile tıklayıp

Özellikler seçeneğine başvurabilirsiniz.

Eğer dosya AVI ise, burada yer alan Ön

izleme kartını seçin. Ön izleme penceresinin

üzerinde codec kodunu bulabilirsiniz.

Genelde çoğu codec problemi,AVI dosya

uzantılı video dosyalarında yaşanır.

Çünkü birazdan da göreceğiniz gibi, neredeyse

tüm codec’ler, AVI dosyalarına aittir.

Bunun nedeni de, AVI’nin ilk video dosya

biçimlerinden biri olması ve zaman için

çok fazla değişime ve farklı firmaların müdahalesine

uğramış olmasıdır. Sonuç olarak,

sistemde bir AVI videonun çalışması,

diğerlerinin de çalışacağı anlamına gelmez.

Dosyanın bozuk olduğuna kanaat getirmeden

önce, diğer tüm AVI codec’lerini

yükleyip denemeyi unutmayın

DivX

Codec kodu: vids:div3 ve vids:div4

Kurulum adı: DivX 4.12 Codec / DivXG400

Aynı zamanda MPEG4 olarak da adlandırılan

bu codec, bir AVI codec’idir ve şu an

ki en ileri video teknolojisidir. Bu codec,

DivX 3.11alpha ve 4.x sürümleri ile hazırlanmış

tüm videoları izlemenizi sağlar.

Ancak bu tür videoları sorunsuz izlemek

için, minimum 64MB RAM’e ve PII450 işlemciye

sahip güçlü bir sisteme ihtiyacınız

yakın

görüntü ve ses sunabilir. Alt yazıları

görüntülemek içinse, DivXG400 yazılımı

kullanılabilir.

Windows MPEG4 Codec

Codec kodu: vids:nAVI, MP4, MP42, MP43

Dosya adı: MPEG4 v1, v2, v3

Genelde bu codec’e sahip dosyalar, codec

eksikliğinde hata kodu döndürmezler. Bu

yüzden Media Player’ın her baştan kuruluşunda,

bir kere de olsa bu güncellemeyi

yapmakta fayda var. Bu yamayı bilgisayarınıza

kurmak için, inf dosyası üzerinde

sağ tuş ile tıklayıp, Yükle seçeneğini seçmeniz

yeterli olacaktır. Eğer MPEG4 videosu

sisteminizde doğru çalışmazsa,

C:\windows\system\ klasöründen mpg4

c32.dll ve mpg4ds32.ax dosyalarını silip

MPEG4 codec’ini bir daha kurun.

Intel Video Codecs

Codec kodu: IR3*, IV4* ve IV5*

Dosya adı: Intel Indeo 5

Uzun bir süre Intel tarafından geliştirilen

Indeo teknolojisini satın alan Ligos şirketi

(http://www.ligos.com/indeo/indeo.

shtm), Intel’in geliştirmeyi durduğu

Indeo codec’ini yeniden hayata geçirdi.

Firmanın piyasaya sürdüğü en son Indeo

Codec’i ise Indeo Video 5.11.

Angelpotion

Codec kodu: vids:mp4, vids:mp42,

MPEG4v3 ve vids:mp43

Dosya adı: DivX2MP4

Özelleştirilmiş bir başka DivX codec’i

projesidir ve Divx dosyaları, SmR-nAVI(

MPEG4v3) AVI dosyaları, Microsoft

MPEG4 (mp4, mp42 ve mp43) AVI ve asf

dosyaları ile Angelpotion’a özel MPEG4

AVI dosyalarını görüntülemek için kullanılır.

Bunun yerine DivX codec’ini kullanabilirsiniz.

Elinizdeki Angelpotion’a özel

videolarınız için de, 15Kb’lık DivX2Mp4

yazılımını kullanarak, sorunu çözüp, Angelpotion’a

olan ihtiyacı ortadan kaldırabilirsiniz.

Sistemde sorunlara yol açabileceği

için bu codec CD’de yer almıyor.

Intel Indeo i263

Codec kodu: vids:i263

Dosya adı: i263 Win9x ve i263 Win2k

Bir başka eski Indeo codec’lerinden biri

olan i263’ün Windows 9x ve Windows

NT/2000 altında yüklenecek codec’leri ayrıdır.

Bu noktaya dikkat etmek gerekir.

Intel Indeo IR21

Codec kodu: IR21

Dosya adı: Intel IR21

Windows 95’e kadar uzanan çok eski bir

Indeo codec’idir. Nostalji yapıp eski videolarınızı

açmak istediğinizde sorun yaşarsanız,

bu codec’i yüklemeyi deneyin.

Sorenson

Codec kodu: SVQ1 ve vids:svq1

Dosya adı: QuickTime Player

Bu codec’e sahip bir videoyu izlemek için,

sisteminize Quicktime kurmalısınız. Çünkü

Windows Media Player Quicktime’ın

2. sürümü üzerinde dosya oynatamıyor ve

Sorenson tarafından geliştirilmiş bu codec

de, şu an için sadece Quicktime 4 teknolojisi

ile birlikte kullanılıyor.

DİĞER CODEC’LER

Bu codec’lerin dışında kalan codec’ler

ise, genelde web kameraları ya da görüntü

yakalamak için kullanılan özel

grafik kartları tarafından kullanılır ve izlenmesi

için de ilgili yazılımların sisteme

kurulması gerekir. Örneğin: vids:

vcr1, vids:vcr2, YUV, YVU9, YVU12 ve

YU422 ATI görüntü yakalama kartlarında;

ASV1 Asus görüntü yakalama kartları

nda ve vids:X263 ise bazı standart

webcam’lerde kullanılır.